5 Φεβρουαρίου 2015
Απαντώντας σε επικρίσεις από ένα από τα μέλη του διοικητικού της συμβουλίου, η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου έχει ανακοινώσει την πρόθεσή της να αναθέσει μια σημαντική μελέτη των δραστηριοτήτων της με σκοπό την «αναδιάρθρωση και τον εκσυγχρονισμό».
Ο Σταύρος Ζένιος, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΚΤΚ, εξέφρασε την ενόχλησή του για ανώτερα διοικητικά στελέχη της Κεντρικής Τράπεζας, τα οποία φαίνεται να αντιτίθενται σε αλλαγές στο θεσμικό αυτό όργανο. Στο ιστολόγιό του έγραψε την 1η Φεβρουαρίου 2015 ότι αυτή η αντίσταση υφίσταται, παρόλο το ότι περνούμε την χειρότερη τραπεζική κρίση στην ιστορία της χώρας, η οποία είχε καταστρέψει την Κύπρο. Επίσης αναφέρεται στις εκθέσεις διεθνών παρατηρητών οι οποίοι επεσήμαναν τις αδυναμίες του ιδρύματος. Φυσικά, οι μέτοχοι της Τράπεζας FBME, τα διευθυντικά στελέχη και το προσωπικό είχαν μία πρώτο χέρι εμπειρία αυτών των αδυναμιών, ελέω του διατάγματος εξυγίανσης που επέτρεψε στην Κεντρική Τράπεζα να αναλάβει τον έλεγχο του Κυριακού υποκαταστήματος της Τράπεζας τον Ιούλιο του 2014.
Στο ιστολόγιό του την 1η Φεβρουαρίου, ο κ. Ζένιος δήλωσε ότι τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της Κεντρικής Τράπεζας συνειδητοποιούν την ανάγκη για μεταρρύθμιση. Παρά το ότι επαίνεσε το προσωπικό, επεσήμανε ότι το πρόβλημα εδράζεται με τα ανώτερα διευθυντικά στελέχη, τα οποία εμφανίζονται να πιστεύουν ότι όλα είναι σε τάξη. Η διαπίστωσή του ήταν ότι «τίποτα δεν αλλάζει στην ΚΤΚ, εκτός από τους διοικητές».
Ζήτησε την εφαρμογή των εισηγήσεων της Επιτροπής Lascelles, από την έκθεσή της για το μέλλον του τραπεζικού τομέα στην Κύπρο, η οποία δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2013. Επιπρόσθετα, έγραψε ότι «… η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου αποφεύγει οποιεσδήποτε ενέργειες που αποκαλύπτουν τα λάθη της» και ζήτησε περισσότερη διαφάνεια.
Άμεση ήταν η ανακοίνωση που εξέδωσε η Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, μόνο 2 μέρες αργότερα (3 Φεβρουαρίου) ότι θα προχωρήσει σε ανάθεση μελέτης για τις διαδικασίες του θεσμού. Είπε πως μια έρευνα έχει ήδη γίνει και ότι πάρθηκε απόφαση τον περασμένο Σεπτέμβριο για «ολοκληρωτική αναδιοργάνωση και εκσυγχρονισμό». Αυτό είναι μέρος της αυξανόμενης αναγνώρισης ότι η Κεντρική Τράπεζα είναι ένας θεσμός που εκθέτει τη χώρα σε κίνδυνο.
——————————————————————————————————————————————-
Εισήγηση:
Η παταγώγης αποτυχία αρκετών τραπεζικών ιδρυμάτων στην Κύπρο είναι θέμα δημόσιου αρχείου. Σαφώς, η Κεντρική Τράπεζα δεν εμπόδισε αυτά τα γεγονότα, όπως θα έπρεπε να είχε κάνει. Η Κεντρική Τράπεζα με τις εποπτικές της δραστηριότητες, θα έπρεπε να είχε τα δυο της μάτια ανοικτά (ή τέσσερα μάτια, όπως συνιστά στις τράπεζες) για να αμβλυνθούν οι χειρότερες εκδηλώσεις. Υπάρχει όμως μια πανταχού αίσθηση της εποπτικής αρχής ότι κοιμάται στο τιμόνι – ή ίσως είναι ανέτοιμοι ακόμη και να οδηγούν με ασφάλεια! Αναπόφευκτα, εγείρεται το ερώτημα κατά πόσο το επίπεδο τεχνογνωσίας των ανώτερων διοκητικών στελεχών, σε επίπεδο λήψης αποφάσεων στην Κεντρική Τράπεζα, είναι κατάλληλο. Η εξεύρεση λύσης θα μπορούσε να βοηθήσει τη Δημοκρατία να βρει μια διέξοδο από τις τρέχουσες και το φαινομενικά σε εξέλιξη δίλημμά της.
Εάν οι κεντρικοί τραπεζίτες πρόκειται να χρησιμοποιηθούν ως χρηματοοικονομικοί επόπτες, τότε, πρέπει να υπάρχει να δημιουργηθεί κάποια μορφή ελέγχου των ικανοτήτων και της αποτελεσματικότητας τους – παρόμοια με τα τεστ καταλληλότητας που εφαρμόζονται εδώ και πολλά χρόνια σε ανώτερους τραπεζίτες. Αυτά τα τεστ έχουν σχεδιαστεί για να εμποδίσουν τη διεύθυνση μιας τράπεζας από ακατάλληλα άτομα και εφαρμόζονται από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, ως μέρος της εποπτικής της διαδικασίας. Η αποτυχία των τεστ αυτών από το βασικό προσωπικό μιας τράπεζας θα τους εμποδίσει να διοριστούν στην προτεινόμενη θέση ή ακόμα να μη δοθεί τραπεζική άδεια λειτουργίας στο ίδρυμα. Ενώ τα τεστ καταλληλότητας δεν μπορούν να εξαλείψουν πλήρως τον κίνδυνο και την αποτυχία, παρέχουν ένα πρότυπο βάσει του οποίου κρίνεται η απόδοση και η βελτίωση της συγκριτικής αξιολόγησης. Η προσαρμογή τέτοιων τεστ για άτομα τα οποία προτείνονται για ανώτερες θέσεις στην Κεντρική Τράπεζα, είναι εύκολη. Αυτοί σε διευθυντικές θέσεις πρέπει να έχουν τα προσόντα, τις γνώσεις και την εμπειρία για την εκτέλεση των καθηκόντων για τα οποία διορίστηκαν. Για παράδειγμα, όπως ακριβώς το πρόσωπο που ελέγχει μια τράπεζα πρέπει να διαθέτει αξιόλογη γνώση της τραπεζικής, έτσι και αυτός που πρέπει να εποπτεύσει αποτελεσματικά μια τράπεζα, πρέπει επίσης να έχει εμπειρία στον τραπεζικό τομέα. Θα ήταν καλό να μας λεχθεί αν υπάρχει κάποιο άτομο εκεί που πραγματικά γνωρίζει πως λειτουργεί μια τράπεζα. Ποιότητα και όχι οι γνωριμίες σε πολιτικό επίπεδο πρέπει να είναι ο καθοριστικός παράγοντας για επιλογή. Η εποπτεία των τραπεζικών και άλλων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών δεν μπορεί να αφεθεί στην τύχη. Δεν είναι κάτι που μπορεί να μάθει κανείς σε πέντε λεπτά και είναι σαφώς εντελώς ανάρμοστο να συμπληρώνονται ανώτερες θέσεις με άτομα λόγω πολιτικών πεποιθήσεων, όσο επιτυχημένα και αν ήταν σε άλλη θέση. Εάν οι τραπεζίτες πρέπει να περάσουν από τεστ καταλληλότητας, το ίδιο πρέπει να κάνουν και οι κεντρικοί τραπεζίτες. Τίποτα άλλο δεν πρέπει να είναι αποδεκτό.
Υ.Γ.: Παρεπιπτόντως, κάθε Μέλος Συμβουλίου της FBME Bank Limited και κάθε Μέλος Συμβουλίου της FBME Card Services Limited, αλλά και τα ανώτερα στελέχη των δύο οντότητων έχουν περάσει αντίστοιχα τεστ καταλληλότητας. Μαζί με τη βοήθεια των περίπου 400 άλλων υπαλλήλων – και εκατοντάδεων περισσότερο πριν από αυτούς – έχουν δημιουργήσει για πάνω από 30 χρόνια μια υγιή, κατάλληλη Τράπεζα.
